Kapgras sindromu Bu pozğunluğu “mənfi oxşar cəfəngiyatı” da adlandırırlar. Psixiatriyada xüsusi sindrom sayılan bu xəstəlikdən əziyyət çəkən iddia edir ki, onun ətrafında olan yaxınlarını (həyat yoldaşnı, valideyinlərini və s.) və ya onun özünü hansısa oxşarı əvəz edib. Sonuncu halda xəstə deyir ki, özünün etdiyi bütün xoşagəlməz hərəkətləri onun eynilə özünə bənzəyən oxşarı edib. Bu xəstəlik… Continue reading Ən qəribə psixi pozuntular
Kompüterin atası: Alan Türinq və Türinq mükfatları
Başınızı kompüterdən qaldırın, ətrafınıza baxın. Hər gün, hər saniyə kompüterlərlə iç-içəsiniz. Bu yazını oxuduğunuz dizüstü və ya masa üstü kompüter, əlinizdəki telefon, qarajınızdakı avtomobil, hətta bəlkə də yaşadığınız ev ... Hamısının içində prosessorlar, əməliyyat sistemləri, milyardlarla sətir kodlar, proqramçının siz fərqinə belə varmadan düzəltdiyi böcəklər var. Əlinizdə olan bütün texnologiyanı kompüter alimləri, hakerlər və proqramçılar… Continue reading Kompüterin atası: Alan Türinq və Türinq mükfatları
Anti-maddə nədir?
Antimaddə sadə dildə desək normal maddənin əksidir. Daha da dəqiqləşdirsək, antimaddənin atom altı zərrəcikləri, normal maddəyə görə zidd xüsusiyyətlər daşımaqdadır. Bu atom altı zərrəciklərin elektrik yükləri normal maddənin atom altı zərrəciklərinin tam əksidir. Antimaddə Böyük Partlayışdan sonra normal maddəylə birlikdə meydana gəlmişdir; lakin səbəbinin nə olduğunu elm adamları tam bilməsələr də kainatda olduqca nadirdir. Antimaddənin… Continue reading Anti-maddə nədir?
Kvant dünyasında “Bulanıq zamanlar”
Zamanı ölçərkən, normalda saatların məkan və zaman üzərində hər hansı bir təsirlərinin olmadığını və zamanın, kosmosda istənilən məkanda eyni dəqiqliklə ölçə biləcəyimizi fərz edirik. Ancaq Vyana Universiteti və Avstriya Elmlər Akademiyasından nəzəriyyəçi fiziklər, kvant mexanikası ilə Eynşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsini birləşdirərək zamanı ölçməyimizdə təməl bir məhdudiyyət olduğunu göstərməyi bacardılar. Bir saat nə qədər həssas olsa,… Continue reading Kvant dünyasında “Bulanıq zamanlar”
Fiziklər kvant mexanikası və fəlsəfə baxımından zamanın quruluşunu araşdırır
Nəzəriyyələrdə zamanı sonsuz kiçik aralıqlara bölmək mümkün görünməsinə baxmayaraq, fiziki baxımdan mənası olan ən kiçik zaman aralığı 10-43 saniyəyə bərabər olan Plank zamanı qəbul edilir. Bu limitin mənası iki hadisənin bir-birlərindən bu zaman aralığından daha kiçik bir aralıqda gerçəkləşə bilməyəcəyidir. Lakin yeni aparılmış təqiqatlar nəticəsində fiziklər müəyyən etmişdir ki, fiziki olaraq mənası olan ən kiçik… Continue reading Fiziklər kvant mexanikası və fəlsəfə baxımından zamanın quruluşunu araşdırır
Zaman nədir? Bir çox fizik bu əzəli suala cavab axtarır
Elm adamı olaraq tanınmağın yollarından biri olduqca mürəkkəb bir problem həll etməkdir. Fizik Sean Caroll indiyə qədər heç bir alimin tamamilə açıqlaya bilmədiyi çox qədim əzəli bir sualı cavablamağa çalışacaq. Zaman nədir? Nəzəriyyənizi küçədəki fizikadan anlayışı olmayan birinə başa salırmışsınız kimi başa sala bilərsiniz? S.C.: Zamanın işləmə mexnizmini anlamağa çalışıram və bu da çox fərqli… Continue reading Zaman nədir? Bir çox fizik bu əzəli suala cavab axtarır
Türkürpədici xəstəliklər – Şizofreniya
Bir çoxumuzu maraqlandıran bir xəstəlikdən danışaq bəlkə? Şizofreniya nədir, necə bir xəstəlikdir? Şizofren bir insanın nə kimi özəllikləri vardır? Sizə də maraqlıdırsa, onda başlayaq. 🙂 Şizofreniya sözü, yunanca diskret və ya bölünmüş mənasını verən "şizo" (schizein, Yunan: σχίζειν) və ağıl mənasını verən "frenos" (phrēn, phren- Yunan: φρήν, φρεν-) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. Şizofreniya xəstəliklərinin ən… Continue reading Türkürpədici xəstəliklər – Şizofreniya
Pareto qanunu, Pareto prinsipi və ya 20-80 prinsipi
Pareto qanunu, Pareto prinsipi və ya 20-80 prinsipi iqtisadçı və sosioloq Vilfredo Paretonun şərəfinə adlandırılmış empirik qaydadır. Mahiyyət etibarilə qısa formada belə qeyd etmək olar : əməyin 20%-i nəticənin 80% ni təmin edir, geridə qalan 80% sərf olunmuş əmək isə cəmi 20% nəticənin yaradıcısıdır. Bu qayda, qanun müxtəlif istiqamətli fəaliyyət sferalarında effektivlik faktorlarının analizində istifadə olunur və belə nəticəyə gəlinir ki, planlıaşdırılmış fəaliyyətin… Continue reading Pareto qanunu, Pareto prinsipi və ya 20-80 prinsipi
Su altında atəş açarsaq nə baş verər?
Hər şeydən əvvəl bir silah necə olur da suyun içərisində ya da vakuumda atəş açır, ya da aça bilərmi? Bunu düşünməyimiz lazımdır. Əslində hər ikisində də silah atəş aça bilir. Yaxşı, necə olur da oksigenin yoxluğunda belə bir reaksiya başlaya bilir? Əslində mühitdə oksigen var, yəni əslində mühitdə deyil, barıtın içərisində. Bu səbəbdən tətiyə basılmasıyla… Continue reading Su altında atəş açarsaq nə baş verər?
Qara ulduzlar mövcud ola bilərmi?
Gecə səmaya baxdığımızda, az qala bütün rəngdə ulduzlar olduğunu görürük. İsti olanlar mavi, bir az daha soyuq amma yenə də Günəşə görə olduqca isti olanlar ağ, Günəş kimi olanlar sarı və ən soyuqları da qırmızı rəngdə görünür. Lakin bu rənglərin arasında yaşıl ya da bənövşəyi rəngi görə bilmirik. Bu vəziyyət, cisimlərin yalnız istiliklərinə görə… Continue reading Qara ulduzlar mövcud ola bilərmi?
