Stiven Vaynberqin yekun nəzəriyyəsi haqqında arzuları və Stiven Houkinqin vahid nəzəriyyə yaratmaq üçün iki məsələsi

Qədim yunanlar dünyanın başlanğıcının nəinki qeyri-məlum olduğuna inanırdı, həm də hesab edirdilər ki, o dərk oluna bilər. Həmin vaxtlardan və xüsusilə, sonuncu yüzilliklərdə bizim bütün biliklərimizi qane edən, bütün suallarımızı cavablandıra bilən mütləq formullara Başlanğıc (yekun) nəzəriyyələri açmaq üçün həddindən çox addımlar atılıb. Görünür, həqiqəti dərk etmək üçün atılmış bu addımlar özünü doğruldacaq. Nobel mükafatı…

Yerdə tapılan ən böyük kosmik daş: Hoba meteoridi

Yerdə tapılan ən böyük kosmik daş: Hoba meteoridi 1920-ci ildə Cənubi Afrika ölkesi olan Namibiyda kəşf edilən Hoba meteoridi bu zamana qədər Yerdə tapılan ən böyük kosmik daşdır. Tərkibi müxtəlif metallarla zəngin olan bu meteoridin planetimizə tam olaraq nə zaman düşdüyü isə hələ də dəqiq bilinmir. Tədqiqatçılar Yerlə toqquşmanın yaşını 80.000 ildən artıq olmadığını təxmin…

Tip İa Supernova – AĞ CIRTDAN nədir?

Tip İa supernovalar, kainatdakı ən şiddətli partlayışlardan biridir. Ancaq onları bu qədər xüsusi edən, spesifik bir şüalanmaya səbəb olmalarıdır. Salt parlaqlıqları çox uzaqlardan görünə bildiklərindən, kosmologiyanın göz bəbəkləri olduqlarını demək yanlış olmaz. Ancaq hələ də onlar haqqında çoxlu mübahisəli məqamlar vardır. Tip İa supernovalar əkiz ulduz sistemlərində yaranırlar. Kainatdakı  əksər ulduzlar  cütlük halında aşkar olunmaqdadır.…

Zamanı qabaqlayan dahi – Leonardo da Vinçi

Leonardo da Vinçiyə aid  kiçik bir qeyd dəftərçəsində daha öncə sadəcə mənasız bir qaralama kimi görünən qeydlərin təkrar incələnməsiylə dahi alimin sürtünmə qüvvəsi qanunlarını hələ kəşf olunmamışdan 200 il əvvəl aşkar etdiyi aydın oldu. Kembric universitetindən Prof. Ian Hutchings,  da Vinçinin sürtünmə ilə bağlı bu bilgini 20 il ərzində düzəltdiyi makinalarda necə məharətlə tətbiq etdiyini…

Interstellar (Ulduzlararası) filmi və qara dəliklər

2014-cü ildə bir sıra rekordları qıran Interstellar (Ulduzlar Arası) filmi  akademik məqaləsini Classical and Quantum Gravity-də yayımlayıb. California Institute of Technology-dən nəzəriyyəçi fizik Kip filmdə gösterilən soxlucan dəliklərinin və qara dəliklərin mümkün olduqca gerçək olması üçün Londonda xüsusi effekt şirkəti Double Negative ilə birlikdə çalışıb. Thorne’un irəli sürdüyü fiziki bərabərlikləri istifadə edərək xəyali bir qara…

Molekul inşa edən “robotlar”

Mançestr Universitetinin alimləri   molekullar inşa etmək də daxil, bəsit tapşırıqlar yerinə  yetirə bilən  dünyanın ilk “molekulyar robot“unu hazırladılar. Təqiqatın geniş təfsilatı Nature dergisində yayımlanmışdır. Ölçüləri millimetrin milyonda biri qədər olan molekulyar  robotlar kiçik bir qol istifadə edərək irəliləyib, molekulyar formalar şəkilləndirə biləcək şəkildə proqramlaşdırıla bilirilər. Hər bir robot tək bir molekulu yönləndirmə bacarığına sahib və sadəcə…

Beyin “Subliminal Mesajları” Necə qəbul edir?

Diktatorlar, reklam şirkətləri, illüziyaçılar və elm adamlarının demək olar ki hamısı, beynin bəzi məlumatları biz fərqində olmadan qəbul edib saxladığını bilirlər. İnsanlara onların xəbəri olmadan təsir mümkündür.  “Yemləmə” olaraq bilinən bu metod bir danışıq, görüntü və ya da bir səs vasitəsilə həyata keçirilə bilir, insanlar sonradan bunu xatırlamasalar belə sonrakı davranışları üzərində bir təsiri olması…

DEJAVU: Mən Bu Anı Daha Əvvəl yaşamışdım!

Çoxumuz bəzən gördüyümüz bir insanı daha əvvəldən tanıdığımızı və ya getdiyimiz bir yerdə əvvəldən olduğumuzu zənn edər və bunu haradan cıxardığımızı uzun-uzun düşünürük. Ümumiyyətlə də sualımızın cavabını belə bilməz, sonda "bir yerdən tanıyıram amma nəysə" deyər keçərik. Bax bu bizim üstündə durmadığımız sual, alimlərin illərdir haqqında araşdırmalar etdiyi "dejavu" anlayışının ta özüdür. “Déjà vu” sözcüyü…

Ağ dəlik nədir?

Riyazi olaraq qara dəliklərin əksi olaraq tərif edilən ağ dəliklərə keçmədən əvvəl qara dəliklərin nə olduğunu anlayaq. Qara dəliklər maddə və enerjinin ifrat dərəcədə sıxlaşması nəticəsində, işıq belə daxil olmaqla heç bir maddənin hadisə üfüqü və ya hadisə horizonu (event horizon) sərhəddini keçəndən sonra ordan bir daha çıxa bilmədiyi bölgələrdir. Qara dəliklərdə işığın (yəni hər…

Kvant Kompüterləri: Fərqli Ölçü

  Kvant kompüterləri maraqlı bir mövzudur. Bu gün dünyada on minlərlə insan, bu texnologiyanı inkişaf etdirməyə və anlamağa çalışır. Yaxşı nə işə yarayacaq bu "kvant kompüteri", biz son texnologiya maşın aldıq, nə gərək var idi, israf deyə düşünə bilərsiniz. Eləmi deyirsiniz? Əslində bu araşdırmalardan 2  gözlənti var: Birincisi, paralel kainatlar və həqiqətlər. İkincisi də həyəcan…