Qaranlıq maddənin mənşəyi ilə bağlı yeni nəzəriyyə

Kainatın sadəcə kiçik bir qismi görünən maddədən əmələ gəlmişdir, yerdə qalan böyük bir hissəsi isə qaranlıq maddə və qaranlıq enerjidən meydana gəlmişdir. Qaranlıq enerji haqqında məlumatlar çox azdır, ancaq qaranlıq maddənin varlığı haqqında çoxlu nəzəriyyələr və təcrübələr mövcuddur. Almaniyanın Mayns şəhərində yerləşən Yohannes Qutenberq Universitetinin (Johannes Gutenberg University – JGU) elm adamları kainatın başlanğıcından dərhal…

S. Hawking: “Soxulcan Dəlikləri Və Zamanda Səyahət”

XX əsrin əvvəllərinə qədər insanlar mütləq zamana inanırdılar. Yəni hər hadisənin “zaman” deyilən bir ədədlə birmənalı əlaqələndirilməsi mümkün olmalı və doğru işləyən bütün saatlar iki hadisə arasındakı zaman intervalını ölçərkən eyni nəticəni göstərməli idilər. Ancaq hərəkətindən asılı olmayaraq, bütün müşahidəçilər üçün işıq sürətinin eyni olduğunun kəşfi Nisbilik nəzəriyyəsini yaratdı və mütləq zaman anlayışından imtina etməyimizə səbəb…

S. Hawking: “Soxulcan Dəlikləri Və Zamanda Səyahət”

XX əsrin əvvəllərinə qədər insanlar mütləq zamana inanırdılar. Yəni hər hadisənin “zaman” deyilən bir ədədlə birmənalı əlaqələndirilməsi mümkün olmalı və doğru işləyən bütün saatlar iki hadisə arasındakı zaman intervalını ölçərkən eyni nəticəni göstərməli idilər. Ancaq hərəkətindən asılı olmayaraq, bütün müşahidəçilər üçün işıq sürətinin eyni olduğunun kəşfi Nisbilik nəzəriyyəsini yaratdı və mütləq zaman anlayışından imtina etməyimizə səbəb…

Fəza-Zaman Dolanıqlığın Bir Məhsulu Ola Bilər

Fizikanın əsas nəzəriyyələrindən olan Ümumi Nisbilik nəzəriyyəsi ilə Kvant mexanikası arasında potensial körpü kəşf edildi və artıq zaman və məkanın təbiəti haqqında yenidən düşünmək lazım gələ bilər. Albert Aynştaynın (A.Einstein) Ümumi Nisbilik nəzəriyyəsi cazibəni fəza və zamanın geometrik bir özəlliyi olaraq tərif edir. Bir cismin kütləsi nə qədər böyük olarsa, fəza-zamanda yaratdığı bükülmə bir o qədər də…

Stiven Vaynberqin yekun nəzəriyyəsi haqqında arzuları və Stiven Houkinqin vahid nəzəriyyə yaratmaq üçün iki məsələsi

Qədim yunanlar dünyanın başlanğıcının nəinki qeyri-məlum olduğuna inanırdı, həm də hesab edirdilər ki, o dərk oluna bilər. Həmin vaxtlardan və xüsusilə, sonuncu yüzilliklərdə bizim bütün biliklərimizi qane edən, bütün suallarımızı cavablandıra bilən mütləq formullara Başlanğıc (yekun) nəzəriyyələri açmaq üçün həddindən çox addımlar atılıb. Görünür, həqiqəti dərk etmək üçün atılmış bu addımlar özünü doğruldacaq. Nobel mükafatı…

Yerdə tapılan ən böyük kosmik daş: Hoba meteoridi

Yerdə tapılan ən böyük kosmik daş: Hoba meteoridi 1920-ci ildə Cənubi Afrika ölkesi olan Namibiyda kəşf edilən Hoba meteoridi bu zamana qədər Yerdə tapılan ən böyük kosmik daşdır. Tərkibi müxtəlif metallarla zəngin olan bu meteoridin planetimizə tam olaraq nə zaman düşdüyü isə hələ də dəqiq bilinmir. Tədqiqatçılar Yerlə toqquşmanın yaşını 80.000 ildən artıq olmadığını təxmin…

Tip İa Supernova – AĞ CIRTDAN nədir?

Tip İa supernovalar, kainatdakı ən şiddətli partlayışlardan biridir. Ancaq onları bu qədər xüsusi edən, spesifik bir şüalanmaya səbəb olmalarıdır. Salt parlaqlıqları çox uzaqlardan görünə bildiklərindən, kosmologiyanın göz bəbəkləri olduqlarını demək yanlış olmaz. Ancaq hələ də onlar haqqında çoxlu mübahisəli məqamlar vardır. Tip İa supernovalar əkiz ulduz sistemlərində yaranırlar. Kainatdakı  əksər ulduzlar  cütlük halında aşkar olunmaqdadır.…

Interstellar (Ulduzlararası) filmi və qara dəliklər

2014-cü ildə bir sıra rekordları qıran Interstellar (Ulduzlar Arası) filmi  akademik məqaləsini Classical and Quantum Gravity-də yayımlayıb. California Institute of Technology-dən nəzəriyyəçi fizik Kip filmdə gösterilən soxlucan dəliklərinin və qara dəliklərin mümkün olduqca gerçək olması üçün Londonda xüsusi effekt şirkəti Double Negative ilə birlikdə çalışıb. Thorne’un irəli sürdüyü fiziki bərabərlikləri istifadə edərək xəyali bir qara…

Ağ dəlik nədir?

Riyazi olaraq qara dəliklərin əksi olaraq tərif edilən ağ dəliklərə keçmədən əvvəl qara dəliklərin nə olduğunu anlayaq. Qara dəliklər maddə və enerjinin ifrat dərəcədə sıxlaşması nəticəsində, işıq belə daxil olmaqla heç bir maddənin hadisə üfüqü və ya hadisə horizonu (event horizon) sərhəddini keçəndən sonra ordan bir daha çıxa bilmədiyi bölgələrdir. Qara dəliklərdə işığın (yəni hər…

Anti-maddə nədir?

Antimaddə sadə dildə desək normal maddənin əksidir. Daha da dəqiqləşdirsək, antimaddənin atom altı zərrəcikləri, normal maddəyə görə zidd xüsusiyyətlər daşımaqdadır. Bu atom altı zərrəciklərin elektrik yükləri normal maddənin atom altı zərrəciklərinin tam əksidir. Antimaddə Böyük Partlayışdan sonra normal maddəylə birlikdə meydana gəlmişdir; lakin səbəbinin nə olduğunu elm adamları tam bilməsələr də kainatda olduqca nadirdir. Antimaddənin…