Qaranlıq maddənin mənşəyi ilə bağlı yeni nəzəriyyə

Kainatın sadəcə kiçik bir qismi görünən maddədən əmələ gəlmişdir, yerdə qalan böyük bir hissəsi isə qaranlıq maddə və qaranlıq enerjidən meydana gəlmişdir. Qaranlıq enerji haqqında məlumatlar çox azdır, ancaq qaranlıq maddənin varlığı haqqında çoxlu nəzəriyyələr və təcrübələr mövcuddur. Almaniyanın Mayns şəhərində yerləşən Yohannes Qutenberq Universitetinin (Johannes Gutenberg University – JGU) elm adamları kainatın başlanğıcından dərhal…

Ağrı hissini azaldan gen mutasiyası

Demək olar ki, heç ağrı hiss etməyən bir italyan ailənin ortaq xəstəliyinin genetik kökləri kəşf edildi. Haqqında söhbət gedən ailə 78 yaşlı bir qadın, iki orta yaşlı qızı ve onların üç övladından ibarətdir. Onlardan heç biri normal insanlar kimi ağrını hiss etmir, hətta, yaralananda belə fərqinə varmırlar. Bu vəziyyət aşkara çıxanda isə ailə üzvlərinin qol…

İnsan klonlaşdırmaq

Tədqiqatçılar klonlanmış insan embrionundan kök hüceyrə əldə etməyi bacardıqlarını bildirdilər, Science redaktorları bunun uzun zamandır gözlənilən elmi inqilab olduğunu və ilin kəşfi olacağını söyləmişdilər. Onlarla uğursuz cəhdlərdən sonra nəhayət gerçəkləşdi. Alimlər bu il klonlanmış insan embrionundan əldə edilən və uzun zaman ərzində canlı qala bilən embriyonik kök hüceyrə əldə edə bildiklərini elan etdilər. Klonlanmış hüceyrə ilə mükəmməl…

S. Hawking: “Soxulcan Dəlikləri Və Zamanda Səyahət”

XX əsrin əvvəllərinə qədər insanlar mütləq zamana inanırdılar. Yəni hər hadisənin “zaman” deyilən bir ədədlə birmənalı əlaqələndirilməsi mümkün olmalı və doğru işləyən bütün saatlar iki hadisə arasındakı zaman intervalını ölçərkən eyni nəticəni göstərməli idilər. Ancaq hərəkətindən asılı olmayaraq, bütün müşahidəçilər üçün işıq sürətinin eyni olduğunun kəşfi Nisbilik nəzəriyyəsini yaratdı və mütləq zaman anlayışından imtina etməyimizə səbəb…

S. Hawking: “Soxulcan Dəlikləri Və Zamanda Səyahət”

XX əsrin əvvəllərinə qədər insanlar mütləq zamana inanırdılar. Yəni hər hadisənin “zaman” deyilən bir ədədlə birmənalı əlaqələndirilməsi mümkün olmalı və doğru işləyən bütün saatlar iki hadisə arasındakı zaman intervalını ölçərkən eyni nəticəni göstərməli idilər. Ancaq hərəkətindən asılı olmayaraq, bütün müşahidəçilər üçün işıq sürətinin eyni olduğunun kəşfi Nisbilik nəzəriyyəsini yaratdı və mütləq zaman anlayışından imtina etməyimizə səbəb…

Şans Yoxsa Riyaziyyat? Monty Hall Problemi

Bəzi problemler vardır ki, ilk dəfə qarşımıza çıxanda son dərəcə asan görünməsinə baxmayaraq bir az daha dərin düşünəndə beyin yandırıcı bir problem olduğu üzə çıxır. Məhz bu yazıda belə bir problemden bəhs edəcəyik: Monty Hall problemi… Bu problemdə əslində riyaziyyatın insan hislərinə necə zidd olacağını görəcəyik. Problemin mənbəyi ABŞ televizyalarında 1963-cü ildən 1977-ci ilə qədər…

Fəza-Zaman Dolanıqlığın Bir Məhsulu Ola Bilər

Fizikanın əsas nəzəriyyələrindən olan Ümumi Nisbilik nəzəriyyəsi ilə Kvant mexanikası arasında potensial körpü kəşf edildi və artıq zaman və məkanın təbiəti haqqında yenidən düşünmək lazım gələ bilər. Albert Aynştaynın (A.Einstein) Ümumi Nisbilik nəzəriyyəsi cazibəni fəza və zamanın geometrik bir özəlliyi olaraq tərif edir. Bir cismin kütləsi nə qədər böyük olarsa, fəza-zamanda yaratdığı bükülmə bir o qədər də…

Ölən Birini Həyata Geri Qaytarmaq Mümkündürmü?

Ürək döyüntüsü, beyin aktivliyi ya da nəbz olmadıqda hamı ölümün qaçınılmaz olduğu qənaətinə gələcək. Amma vəziyyəti əksinə dəyişdirə bilərsiniz. Arizona Universitetindən Pitr Ri (Peter Rhee) və Merilend Universitetindən Semuel Tişermen (Samuel Tisherman) ölü bədənləri “suspended animation” adlanan “asqıda (gözləyən) canlandırma”, “anabioz”metodu ilə saatlarla həyatda tuta bilirlər. Hələlik sadəcə heyvanlar üzərində təcrübədən keçirilən metod yaxınlarda radikal bir tibbi…

Riyaziyyat həvəskarları üçün 18 film

Əgər riyaziyyat həvəskarsınızsa, ədədlərlə aranız yaxşıdırsa və ya məntiqi sevirsinizsə, riyaziyyat dolu bu filmləri mütləq izləməlİsiniz.   Hidden Figures – 2016 – IMDb: 7.9 Film üç afroamerikan qadın elm xadiminin NASA-dakı uğurundan və 1962-ci ildə kosmosa çıxaraq Yer ətrafında fırlanan ilk astronavt Con Qlennin (John Glenn) oradakı missiyasına qatqılarından bəhs edir. Marqot Li Şetterlinin (ing. Margot…

Gözləri teleskop kimi işləyən canlı

Adətən okeanlarda, dənizlərdə yaşayan canlılar çox zaman qeyri-adi göz quruluşları ilə diqqət çəkirlər. Belə canlılardan biri də dəniz darağıdır (scallop). Bu canlı qeyri-adi görmə sistemi ilə digər canlılardan fərqlənir. Dəniz daraqlarının 200 gözü var. Bu gözlərin hər birində işığı fokuslayan bir linza əvəzinə reflektor (güzgü) var. Bioloqlar 1960-cı ildən bəri bu çökük aynaların guanin kristalından yarandığını…